در این گفت‌وگو، مصطفی ربیعی، مدیرعامل شرکت همادیس، از تجارب و دیدگاه‌های خود در زمینه بهره‌برداری و رونق‌دهی به مجتمع‌های تجاری می‌گوید و به اهمیت حضور تیم‌های بهره‌بردار متخصص و نقش آنها در موفقیت پروژه‌های تجاری اشاره کرده و چالش‌ها و راهکارهایی که به ارتقای بهره‌وری و رضایت مشتریان کمک می‌کند را بررسی می‌کند و همچنین به پروژه‌های موفقی که شرکت همادیس در آنها حضور داشته است، پرداخته و از چشم‌انداز آینده این صنعت صحبت می‌کند که در ادامه می‌خوانیم.
لطفا در ابتدا خود را معرفی کنید و رزومه کوتاهی از سوابق کاریتان ارائه دهید.
مصطفی ربیعی هستم، متولد سال 1366 و فارغ‌التحصیل رشته مدیریت در مقطع کارشناسی ارشد. مفتخرم حدود 11 سال در صنعت مراکز خرید با محوریت فروش، راه‌اندازی، بهره‌برداری و رونق‌بخشی مجتمع‌های چندمنظوره از قبیل اطلس‌مال، پاژ مشهد، رویال سعادت‌آباد، عرش آجودانیه، مرکزخرید و سرگرمی طلای سفید، همیلاسنتر و... فعالیت دارم و درحال‌حاضر به‌عنوان مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره شرکت همادیس مشغول به کارم.
از سابقه تاسیس و حوزه فعالیت شرکت همادیس برایمان بگویید.
درواقع اساس و چرایی تاسیس شرکت همادیس با رویکرد ارائه راه‌حل‌ها و خدمات نوین و نوآورانه، جامع و البته قابل‌اجرا در حوزه‌های مطالعات بازار و امکان‌سنجی، مشاوره حین ساخت و راه‌اندازی، مهندسی فروش و بهره‌برداری، بهره‌برداری مجتمع‌های چندمنظوره، رونق بخشی و عارضه‌یابی مراکز خرید و... با محوریت و همفکری چندی از دست‌اندرکاران نام‌آشنایی این صنعت نهاده شده است.
هیات‌مدیره شرکت همادیس شامل چه افرادی است؟
متشکل از سه عضو است که علاوه‌بر حضور من با سمت مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره، توفیق همراهی مهندس احسان لطفی با سوابقی نظیر مدیریت مجتمع‌های چندمنظوره از قبیل آرمان مشهد، اطلس‌مال، صبامال، لوتوس‌مال و... به‌عنوان رئیس هیات‌مدیره و همچنین مهندس حمید معماریان با حوزه فعالیت تجهیز، راه‌اندازی و راهبری بخش جریان ضعیف و پارکینگ‌های مراکز خرید در سمت نایب‌رئیس را دارم.
دیدگاه شما پیرامون ضرورت حضور یک تیم بهره‌بردار در پروژه‌های تجاری چیست؟
در ابتدا یک تیم بهره‌بردار را می‌توان این‌طور توصیف کرد گروهی از افراد متخصص که مسئولیت برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل یک‌پروژه را برعهده دارند و با استفاده از ابزارها و روش‌های مختلف، نوآورانه و نوین خود پروژه را از مرحله آغازین تا پایان موفقیت‌آمیز هدایت می‌کنند.
بلاشک حضور یک تیم بهره‌بردار قوی، مجرب و خبره، نقش بسیار مهمی در موفقیت یک مرکزخرید ایفا می‌کند؛ چراکه آن تیم می‌تواند در بازار رقابتی و پرتلاطم امروز با برنامه‌ریزی دقیق، هدایت موثر و کنترل مستمر با تکیه‌بر دانش جامعه‌شناختی و آینده‌پژوهی خود در خلق یک نام و خدمت ماندگار از یک مرکز تجاری ایده‌آل برای مالکان، بهره‌برداران و مشتریان نقش‌آفرینی کند. البته بیان این نکته بسیار حائز اهمیت است که همراهی مالک پروژه با تفویض اختیار معقول در این مسیر تاثیر بسزایی خواهد داشت. از طرفی می‌توان به دلایل موثر حضور و واگذاری سکان هدایت و راهبری مراکز خرید به تیم‌های بهره‌برداری مجرب و مسئولیت‌پذیر، آن هم برای دستیابی مالکان و کارفرمایان محترم به موفقیت پایدار و حفظ جایگاه خود در صنعت مراکز خرید، به نکات ذیل اشاره کرد؛
افزایش شانس موفقیت پروژه: تیم بهره‌بردار خبره با برنامه‌ریزی دقیق، تعیین اهداف مشخص و تخصیص منابع مناسب، احتمال موفقیت پروژه را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
کاهش ریسک‌ها: این تیم با شناسایی و ارزیابی دقیق ریسک‌ها، تدوین برنامه‌های مقابله با آنها و نظارت مستمر بر اجرای پروژه، ریسک شکست را به حداقل می‌رساند.
بهبود بهره‌وری: با استفاده از روش‌های مدیریت پروژه موثر، بهره‌بردار می‌تواند بهره‌وری را افزایش داده و از اتلاف منابع جلوگیری کند.
کاهش هزینه‌ها: یک تیم بهره‌بردار باتجربه با برنامه‌ریزی دقیق و کنترل هزینه‌ها، می‌تواند از هدر رفتن بودجه جلوگیری کرده و هزینه‌های پروژه را کاهش دهد.
افزایش کیفیت: با تعریف دقیق استانداردهای کیفیت و نظارت بر اجرای خدمات یک مرکز خرید در تمامی حوزه‌ها، بهره‌بردار می‌تواند کیفیت ارائه محصول یا خدمت نهایی را بهبود بخشد.
افزایش رضایت مشتری: با توجه به تدوین و اجرای رویدادها و کمپین‌های تخصصی، انگیزشی و رقابتی توسط تیم بهره‌بردار آن هم با کیفیت مطلوب، می‌توان رضایت مشتری را جلب کرده و به ایجاد روابط بلندمدت با آنان، ارتقا و تثبیت نام و برند تجاری آن مرکز کمک کند.
بهبود همکاری و هماهنگی: تیم بهره‌بردار با ایجاد ارتباط موثر بین اعضای یک مرکزخرید، ذی‌نفعان و سایر بخش‌های به بهبود همکاری و هماهنگی داخلی کمک می‌کند.
افزایش انعطاف‌پذیری: این تیم با توانایی واکنش سریع به تغییرات و تطبیق با شرایط جدید جامعه و کشور، انعطاف‌پذیری به‌موقع یک مرکز خرید را افزایش می‌دهد.
از نظر شما چه عواملی در به موفقیت رسیدن یک پروژه تجاری موثر هستند؟
در گام نخست لوکیشن و وسعت مرکز خرید و عواملی همچون در برگیری همه کاربری‌های موردنیاز مخاطبان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، چیدمان صنوف مفید با تحقیق و تحلیل بازار هدف، حضور و حفظ کسب‌وکارهای موفق و موثر، ایجاد حس‌وحال ناب مخاطبان با ایجاد برنامه‌های تبلیغاتی، انگیزشی و رفاهی همراه با وفادارسازی مشتریان خود و نیز مهم‌ترین اصل حس مسئولیت‌پذیری و همدلی همه پرسنل آن پروژه.
به‌عنوان یک بهره‌بردار چالش‌های پیش روی مراکز تجاری کشور را در چه می‌بینید و چه پیشنهاد‌ها و راهکارهایی را برای برون‌رفت مراکز خرید از این چالش‌ها دارید؟
پروژه ساخت مجتمع‌های تجاری بسیار طولانی و پرهزینه است. مدت زیادی طول می‌کشد که یک مجتمع تجاری ساخته شود و واحدهای تجاری آن اجاره داده شوند یا به فروش برسند، اما متاسفانه حتی در آن زمان نیز موانع زیادی بر سر راه رونق و سودآوری آن مجتمع وجود دارد و آن‌طور که باید کسب درآمد انجام نمی‌شود. در ادامه مختصرا بخشی از چالش‌های پیش روی مجتمع‌های تجاری را بیان می‌کنم:
1 ظهور فروشگاه‌های اینترنتی
یکی از اصلی‌ترین چالش‌های پیش روی مجتمع‌های تجاری، ظهور فروشگاه‌های اینترنتی و گرایش مردم به این سبک از خرید است. فروش اینترنتی مزایای زیادی دارد که سایر روش‌های فروش را زیرسایه خود قرار داده است. از عدم نیاز به جابه‌جایی گرفته تا روش‌های راحت‌تر استعلام‌گیری و سفارش‌دهی.
فروشگاه‌های اینترنتی اگرچه خود جریان موفقی از کسب‌وکارند و مزایای زیادی، هم برای فروشنده‌ها و هم برای خریداران دارند، مطمئنا از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی مجتمع‌های تجاری‌اند که باید هرچه سریع‌تر فکری برایشان کرد. نقطه‌ضعف خرید اینترنتی این است که مشتری توانایی دیدن محصولات را قبل از خرید ندارد، لذا مجتمع‌های تجاری می‌توانند از همین نقطه‌ضعف به نفع خود استفاده و با کمک تکنیک ایونت مارکتینگ یا برگزاری جشنواره‌های متنوع و اعمال تخفیف‌های دوره‌ای، مشتریان را به خرید دوباره تشویق کنند.
-2 شرایط اقتصادی و کاهش درآمد مردم
متاسفانه کشور در یکی از بدترین شرایط اقتصادی خود قرار دارد و توان خرید مردم به‌شدت کاهش پیدا کرده است. این چالش با تغییر شیوه‌های عرضه تغییری نخواهد کرد و مستلزم ایجاد تغییرات بنیادی و اقتصادی در کشور است. بااین‌حال بخش‌های تجاری مختلف می‌توانند با درنظر گرفتن تخفیف برای فروش محصولات خود، اوضاع را کمی تعدیل کند.
-3 پدیده مال‌های مازاد
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی مجتمع‌های تجاری، توزیع نامناسب آنها در سطح شهر است، به‌طوری‌که برخی مناطق از وجود این مال‌ها و مجتمع‌های تجاری اشباع شده‌اند (بیشتر در مناطق پولدارنشین شهرها) و برخی نقاط شهر مجتمع تجاری وجود ندارد که حاصل این تمرکز در یک نقطه و منطقه خاص جز کاهش رونق و درآمدزایی برای واحدهای صنفی و آن مراکز خرید نخواهد بود.
یکی از راه‌حل‌های این مشکل، افزودن بخش‌های مختلف و جذاب به مال برای جذب مشتری است.
-4 خالی ماندن مجتمع‌های تجاری
متاسفانه مشکلاتی که در بالا گفته شد تنها بخشی از چالش‌های پیش روی مجتمع‌های تجاری‌اند که توانسته‌اند صدمات زیادی به این شیوه کسب‌وکار وارد نمایند. ازاین‌رو بسیاری از افراد اقدام به فسخ قراردادهای خود کرده‌اند و هم‌اکنون شاهد خالی ماندن واحدهای تجاری زیادی در این مجتمع‌‌ها هستیم که خود به شکل دیگری باعث کاهش رونق و علاقه مردم به مراجعه به آنها شده است.
شرکت بهره‌برداری همادیس در چه پروژه‌های حضور داشته است و در آینده در چه پروژه‌هایی شرکت خواهد کرد؟
مفتخریم در این مدت کوتاه در مجتمع‌های نظیر عرش آجودانیه، رویال سعادت‌آباد، مایسا، فیروزه اصفهان، کیش‌مال و آرمیتای کرج با ارائه بخشی از خدمات خود درکنار مالکان و کارفرمایان محترم همسو و هم‌قدم باشیم و امید داریم با ارائه خدمات تخصصی و موثر خود در مسیر توسعه سودآور سایر پروژه‌ها و مراکز خرید کشور درکنار سازندگان و نیک‌اندیشان محترم حضور و مثمرثمر باشیم.
در سال‌های فعالیت خود شاهد چه چالش‌هایی بوده‌اید؟
چالش‌های متعددی در سال‌های گذشته پیش روی مراکز تجاری و مدیریت بهره‌برداری آن بوده که می‌توان به
-1خروج برندهای خارجی از کشور و عدم مجوز فعالیت آنها از سال 97 به بعد
-2رشد بی‌رویه و لجام‌گسیخته ایجاد مراکز تجاری در کشور بدون درنظر گرفتن زیرساخت‌ها، موقعیت جغرافیایی، نیاز منطقه و مردم، عدم تعیین صحیح کانسپت، سبد متراژی غیراصولی، درنظر نگرفتن فضاهای سرگرمی و تفریحی و...
-3شرایط پیش‌آمده ناشی از کرونا که باعث تعطیلی مراکز تجاری و غیرفعال شدن و عدم توسعه کسب‌وکارها شد و مدیران بهره‌بردار را با چالش جدی در دریافت شارژ و مدیریت بحران مواجه کرد.
-4 شرایط پیش‌آمده ناشی از حوادث شهریورماه 1401 که تاثیر بسیار منفی روی کسب‌وکارها داشته و باعث پلمب خیلی از فروشگاه‌ها از آن زمان تاکنون شده است.
-5 افزایش مالیات‌ها از سال 1401 به بعد برای کسب‌وکارها
-6 مشکلات شدید اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم
-7حوادث شهریورماه 1403 تاکنون و ناآرامی ناشی از سایه جنگ بر کشور
-8عدم تامین انرژی‌های موثر و اساسی مانند برق، گاز و... در فصول سال از سوی مراجع ذی‌صلاح
-9کم‌لطفی‌ها و سختگیری‌های غیرمنصفانه ارگان‌های نظارتی و استرس‌ها و بلاتکلیفی موجود جامعه و کشور
-10وجود افراد بی‌تجربه و فاقد دانش در مراکز تجاری و آسیب به ماهیت مدیریت بهره‌برداری به‌صورت حرفه‌ای.
