حضور کمرنگ مدیران در نمایشگاه‌های بین‌المللی
سعيده نبي‌زاده : نمایشگاه «ایران ریتیل شو» چند سالی است که در ایران برگزار می‌شود؛ نمایشگاهی که هرساله هزاران نفر از فعالان صنعت خرده‌‌فروشی و صاحبان مراکز خرید و کارشناسان و متخصصان این عرصه را گرد هم می‌‌آورد و به بحث و تبادل‌‌نظر براساس یافته‌های جدید و انتقال دانش بین فعالان این صنعت منجر می‌شود. این نمایشگاه با برگزاری نشست‌‌های تخصصی که به مدت چهار روز در نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود درمجموع نظرات ۶۰ نفر از خبرگان این صنعت را در معرض دید عموم شرکت‌‌کنندگان قرار می‌دهد و از این حیث یکی از نوآوران در حوزه برگزاری نمایشگاه در صنایع ایران است که بر استفاده از تجربیات نمایشگاه‌های معتبر جهان و بومی‌‌سازی این تجربیات تاکید دارد.
حلقه مفقوده در مسیر موفقیت جهانی
دراین ارتباط شاهرخ کشاورز از خبرگان صنعت ریتیل در ایران با بیان اینکه نمایشگاه ایران ریتیل‌شو، هنوز نمایشگاه جوانی است و برای آنکه سهم مناسبی در مارکتینگ خرده‌‌فروشی کسب کند باید جذابیت بیشتری در مقایسه با نمایشگاه‌های دیگر به دست آورد، گفت: تا پیش از این فعالان صنعت خرده‌‌فروشی در نمایشگاه‌هایی مانند الکامپ، صنعت ساختمان، پوشاک و...که نمایشگاه‌هایی وابسته بودند، شرکت می‌کردند که باعث می‌شد این صنعت در حاشیه صنایع دیگر معرفی شود، اما ایجاد نمایشگاه ایران ریتیل شو این فرصت را به وجود آورد که فعالان این حوزه در فضایی مناسب و تخصصی گرد هم جمع شوند؛ این در حالی است که اگر قرار بود در جایی خارج از نمایشگاه با هم ارتباط بگیرند، مدت زمان زیادی طول می‌کشید تا یکدیگر را پیدا کنند. موضوعاتی مانند تفاوت در سایز و نوع وظایف در صنعت، این زمان را طولانی‌تر هم می‌کند.
در نمایشگاه مذکور از روز اول ملزم بودیم که بر موضوع انتقال تجربه، تکنولوژی و یافته‌ها متمرکز باشیم که استفاده از تجارب فعالان این حوزه در چهار روز به صورت کاملا تخصصی دستاورد مهمی بود که رقم خورد. به علاوه معرفی چهره‌های جدید و نوآوری‌هایی که از طرف آنها به دست آمده و همچنین رویارویی و آشنایی و تبادل اطلاعات خبرگان صنعت دو هدفی بود که باعث جذابیت این نمایشگاه شده که البته همه نمایشگاه‌های ریتیل دنیا نیز همین روش را پیاده می‌کنند و از آنجا که این نمایشگاه‌ها براساس استراتژی B۲B است و نه B۲C و مصرف‌کننده نهایی خدمات این نمایشگاه، خود ارائه‌کننده خدمات است، بنابراین کلیه ارتباطات در این نمایشگاه، ناظر بر ارائه و دریافت خدمات است و بنابراین سعی کردیم بخش‌های لازم و ملزوم را در نمایشگاه ایجاد کنیم که در چند سال گذشته با وجود برگزاری دو دوره در دوران بروز بیماری کرونا توانسته‌ایم به بخش زیادی از اهداف خود برسیم.
چرا مدیران ایرانی در رویدادهای معتبر شرکت نمی‌کنند؟
بخش قابل توجهی از مدیران این صنعت تا به حال در رویدادها و نمایشگاه‌های بین‌المللی صنعت حتی برای یک بار هم شرکت نکرده‌اند و این در حالی است که برای سفرهای خارجی خود ممکن است چندین بار در سال اقدام کنند یا املاک و مستغلاتی در خارج از کشور داشته باشند، اما در نمایشگاه‌ها و کنفرانس‌های بین‌المللی این صنعت شرکت نمی‌کنند و حتی معتقدند دانش جهانی، به دلیل شرایط حاکم بر اقتصاد ایران داخل کشور ما موضوعیتی ندارد! این احساس بی‌نیازی به دانش جهانی و تکیه بر ارتباطات شخصی و درونی آسیب بزرگی است که مدیران فروشگاه‌های زنجیره‌ای و مراکز خرید با آن دست به گریبان هستند.
در این بین هستند برخی مدیران که استفاده از تجربیات جهانی را به بازدید از مراکز خرید در کشورهایی مانند مالزی یا امارات و ترکیه خلاصه کرده‌اند؛ درحالی که آنچه در ظاهر این مراکز و طی یک سفر توریستی دیده می‌شود، برای آموزش این مدیران و پلن‌های اصلی این مارکت کافی نیست.به گفته وی از آنجا که کشور ما در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها و مشکلات دیگر میزبان توریست قابل توجهی نیست، بنابراین مدیران ما در این صنعت نیاز به توسعه احساس نکرده‌اند و این در حالی است که مدیران این صنعت باید در فروشگاه‌ها و نمایشگاه‌های معتبری مانند یوروشاپ، مپیک، ریتیل ویک پاریس، ریتیل دیز ترکیه و...حضور یابند، اما به دلایلی مانند عدم آشنایی این مدیران به زبان‌های خارجی یا هزینه‌های بالای ریالی این رویدادها حاضر نیستند در نمایشگاه‌ها و رویدادهای مذکور حضور یابند. در چنین شرایطی طبیعتا فرآیند دانش‌آفرینی و بومی‌‌سازی نیز در صنعت کند می‌شود.
نقش دانشگاه در توسعه صنعت
این کارشناس حوزه خرده‌‌فروشی در ادامه با بیان اینکه دانشگاه‌های ما نیروی انسانی برای مارکت آموزش نمی‌دهند و بیشتر مدرک‌گرا هستند، اما بسیاری از حوزه‌های کشور نیازمند افراد متخصص هستند، گفت: مدیران آموزش عالی در ایران هیچ یک اعم از مدیران و وزرا و تصمیم‌گیران، از اعضا و فعالان صنعت ریتیل نبوده‌اند تا نیاز این صنعت را احساس کنند و این در حالی است که هسته اصلی و مرکزی این صنعت موضوع آموزش است. خوشبختانه راه‌اندازی رشته تحصیلی در این صنعت در سال‌های اخیر در دانشگاه تهران توسط مدیران و فعالان این صنعت صورت گرفته که برخاسته از بطن صنعت است و باعث شده آموزش‌های تخصصی در این صنعت مبتنی بر نیازهای آن تاحدی شکل بگیرد.
تا به امروز مسوولان دانشگاه‌های ایرانی خود و خانواده‌شان به‌طور طبیعی بیشتر یک مشتری بوده‌اند که از خرده‌‌فروشی خرید می‌کرده‌اند و به نیازهای این صنعت پی نبرده‌اند، ولی صنعت خود به خود متوجه کمبودهای موجود از منظر دانش و نیاز به آموزش تخصصی شد و در نتیجه مدیران و دلسوزان صنعت خرده‌‌فروشی پیشنهاد ایجاد رشته‌های مرتبط را به دانشگاه تهران ارائه کردند و این دانشگاه با ذکاوت خود آن را پذیرفت و شرایط آن را مهیا کرد و امروز دانشگاه‌های دیگر نیز قدم‌هایی در این زمینه برداشته‌اند که البته سرعت توسعه دانش در ایران از سرعت توسعه فضای فیزیکی در مراکز خرید کندتر است و در این زمینه عقب‌تر هستیم.
او در انتها با تاکید بر اینکه بخش خصوصی در ایران بسیار باهوش است، گفت: فعالان این صنعت به هر حال برای مشکلات خود راه‌حلی مناسب می‌یابند، اما لازم است دولت نیز نقش تسهیل‌گری را که در این زمینه بر عهده دارد انجام دهد. به گفته او دولت به جای تصدی‌گری در این صنعت باید تسهیل‌گری کند و شرایط را برای ایجاد و توسعه دانش‌محور در حوزه مذکور فراهم کند. چراکه بخشی از مشکلات این صنعت به رویه‌هایی برمی‌گردد که در داخل کشور تصمیم‌گیری شده‌اند و اگر تسهیل شوند چرخ توسعه صنعت بر مبنای دانش بهتر خواهد چرخید و برای این منظور توسعه مراودات تجاری و اقتصادی با کشورهای دنیا، از یکسو فضای صادرات و واردات را برای صنعت ریتیل فراهم می‌کند و از سوی دیگر راه ورود دانش به این صنعت را هموار می‌کند.
